derisi dikenliler

Derisi Dikenlilerin Genel Özellikleri

Omurgasız hayvanlar grubunun son üyesi ise derisi dikenlilerdir. Bu grupta yer alan hayvanların hepsi denizlerde ve okyanuslarda yaşarlar. Derisi dikenlilerin gelişmiş bir  anatomisi ve fizyolojisi bulunur. Derisi dikenli hayvanlara verilecek örnekler arasında denizyıldızı, denizhıyarı, denizlâlesi, denizkestanesi ve yılan yıldızları bulunur.

Derisi dikenliler sürünerek hareket ederler. Bu canlıların hareketini sağlayan tüp ayaklar (ambulakral ayaklar) bulunur. Vücutlarının alt kısmında bulunan tüp ayaklar, vakum etkisiyle yüzeye yapışarak hareket ederler. Bu tüp ayaklar hareketi sağlamanın yanı sıra beslenme ve boşaltım görevlerini de yerine getirirler.

Derisi dikenlilerin iç iskeleti kalker plakçılarından, dış iskeleti ise mezodermden meydana gelmiştir. Başları ve beyinleri yoktur. Derisi dikenlilerde bu sınıfa özgü ambulakral dolaşım sistemi görülür. Ayrıca solungaç solunumu yaparlar. Solunum dermal solungaçlar, tüp ayaklar, solunum ağacı ve “Bursae” adı verilen keseler ile gerçekleştirilir.

Bu canlıların rejenerasyon yetenekleri oldukça yüksektir. Ayrı eşeylidirler ve dış döllenme görülür. Derisi dikenlilerin birkaç türünde ise bölünme ile eşeysiz çoğalma meydana gelir. Bu canlıların gelişim esnasında larvalarına pluteus adı verilir. Ancak bazılarında doğrudan ergine gelişim de görülür.

Derisi Dikenlilerin Kısaca Özellikleri

• Tamamı denizlerde ve okyanuslarda yaşar.
• Solungaç solunumu yapar.
• Ambulakral dolaşım sistemi vardır.
• Hareket, beslenme ve boşaltım tüp ayaklar ile yapılır.
• Vücut üzerinde dikensi sert çıkıntılar korunmayı sağlar.

Derisi Dikenliler Sınıflandırma

1. Sınıf: Asterioidae (Deniz yıldızları)

2. Sınıf: Ophiuroidea (Yılan yıldızları)

3. Sınıf: Echinoidea (Deniz kestaneleri)

4. Sınıf: Holothuroidea (Deniz hıyarları)

5. Sınıf: Crinoidea (Deniz laleleri)

Derisidikenliler

Hayvanlar âleminin çokhücreliler ait âleminden Sölomata koluna giren derisi dikenliler şubesi, kendi aralarında denizkestaneleri, denizyıldızları, yılan yıldızları, denizhıyarları denizlaleleri diye sınıflara ayrılır.

Derisi dikenlilerin dış derileri katılgan doku tabakasıyla kuvvetlendirilmiştir. Bunların derileri, kalker plakalarla kaplıdır. Kalker plakaların üzerinde dışarıya doğru uzanmış dikenler vardır. Bu plakalar, hayvanların iskeletini meydana getirir ve vücudun direncini sağlar.

Derisi dikenliler su içindeki küçük hayvanlarla beslenirler. Suyu süzerek alman bu besinler vücudun alt kısmındaki ağızdan yemek borusuna ve mideye gelir. İşe yaramayan kısımları ise ince kıvrımlar yapan bağırsaklardan geçer ve vücudun yukarısındaki anüsten dışarı atılır. Yemek borusunun çevresinde bir sinir halkasıyla bu halkaya bağlı 5 sinir teli hayvanın sinir sistemini oluşturur.

Derisi dikenlilerin ışığa karşı çok duyarlı   görme   hücreleri   vardır. Vücudun her yanına dağılmış olan bu hücreler yardımıyla karanlık ve aydınlığı ayırdedebilirler. Bu hücrelerin birleşmesiyle ortaya çıkan görme organı aynı zamanda hayvanın hareket yönünü anlamasına yarar.

Derisidikenlilerin işitme organı yoktur. Ama ses dalgalarının doğurduğu sarsıntıyı dokunma organlarıyla duyup karşı tepki gösterirler.

Denizkestaneleri — Genel olarak küre, ya da disk biçimindedir. Üzeri dikenli bir atkestanesine benzer. Kolları yoktur. Ağızları karın bölgesindedir. Kayalar arasındaki yosunlarda yaşar. Derisinin üzerindeki dikenlerin yardımıyla hareket eder. Vücudunun alt kısmındaki ağzının çevresinde Aristo feneri denilen 5 dişi vardır. 700 çeşit denizkestanesi bilinmektedir.

Denizyıldızları — Vücutları ortada beş köşeli bir gövde, bunun çevresinde uzanmış 5 ışınsal koldan oluşmuştur. Çok çeşitleri vardır. Vücudun üzeri kireçten dikenli, sert bir kabukla kaplıdır.

Denizlâleleri — Vücutları kireçten bir sap üzerinde bir laleyi andırdığı için bu adı almışlardır. Eskiden bu hayvanlara zambakiye şekil  denirdi.   Hareket   etmezler. Ağızları yukarıdadır. Ağzın çevresindeki kolları vantuzlarla kaplıdır.

Denizhıyarları — Vücutları iri bir solucanı andırır, uzun ve yuvarlaktır. Vücudun bir ucunda ağız, öteki ucunda ise anüs bulunur. Ağzın çevresinde dokunaçları vardır. Bu dokunaçlarla hayvan bir tehlikeyi sezip kendini koruyabilir. Ağızdaki vantuzlar bir yere tutunmasına yardım eder. Çinliler denizhıyarlarının etini yerler.

Yılan yıldızları — Denizyıldızlarının başka bir çeşididir. Ancak, kolları daha uzun ve daha incedir. Kayalar arasında ya da denizin diplerine yakın derinliklerde bulunurlar. Bazıları yarı asalak olarak selenterelerin ve denizkestaneleri-nin üzerinde yaşar. Tropikal denizlerde yaşayan çeşitlerinin renkleri çok parlaktır